نقش نظریه امامت در تحقق جامعه آرمانی از منظر قرآن و روایات

ادیان الهی و آیین های غیرالهی و نیز فیلسوفان بشری برای ساختن جامعه مطلوب توصیه ها و برنامه هایی را ارائه کرده اند. قرآن و عترت دو منبع اصلی معارف و دو هدیه بی بدیل الهی به بشر و راهنما به بهترین و استوارترین راه کمال و سعادت انسان تا پایان جهانند. لذا یکی از بزرگترین نعمت ها و منت های پروردگار نسبت به بندگانش بعثت رسول اکرم(ص) و نصب اوصیای ایشان یعنی امامان معصوم از جانب اویند. نصب آنان اکمال دین و اتمام نعمت است. خداوند تعالی به امامان ویژگی های منحصر به فردی داده که در صورت بهره مندی کامل بشر، از آن ذوات مقدس، آرزوی دیرینه او یعنی جامعه آرمانی تحقق خواهد یافت. سوال اصلی ما در این رساله، این است که نظریه امامت (در مذهب شیعه اثنی عشری) مبتنی بر آموزه های قرآن و عترت چه نقشی در تحقق جامعه آرمانی ایفا می کند؟ جامعه آرمانی به استناد قرآن و روایات، جامعه ای است که مردم در اندیشه و عمل ولایت الهی را پذیرفته اند؛ امام حاکم است و مردم ولایت پذیرند؛ هدف و تلاش آن جامعه رشد معنوی و مادی بشر است؛ دائما در حال رشد و شکوفایی است؛ میزان معرفت دینی مردم بالاست؛ کرامت انسان ها در آن رعایت می شود؛ مردم و مسوولان عدالت و تقوای الهی را در تمام شوون آن به پا می دارند؛ استکبار ستیزند، با ظلم مبارزه و مظلوم را یاری می کنند؛ انسانها نسبت به یکدیگر محبت دارند و به هم احسان می کنند؛ اهل عفو و صفح اند؛ اهل صبر و استقامت برای حق و تواصی عمومی به حق و صبرند؛ در مسائل فردی و اجتماعی با افراد ذی صلاح مشورت می کنند؛ سلامت، بهداشت، نظم و امنیت برقرار است؛ تلاش در تولید و قناعت در مصرف، فرهنگ عمومی جامعه است. اصل امامت در مکتب شیعه اثنی عشری، تحقق بخش شاخص هایی است که از جامعه آرمانیِِ مورد نظر قرآن و عترت بیان شد. لذا برای تحلیل این موضوع ویژگی های امام مورد بررسی قرار گرفته است. ویژگی های امام در ارتباط با تحقق جامعه آرمانی به دو دسته کلی تقسیم می شوند: ویژگی های ناظر به مقام امامت و ویژگی های ناظر به هدایت خلق. ویژگی های ناظر به مقام امامت عبارتند از : نصب الهی، عصمت، علم، ولایت، ابتلاء، صبر و یقین؛ و ویژگی های ناظر به هدایت خلق عبارتند از : هدایت علمی، هدایت به امر، ساست و حکومت، هدایت دینی و دفاع از دین باوران، پدری دلسوز و مهربان واصلاح جهانی امام با حاکمیت الهی خود، علاوه بر مدیریت جامعه، هدایت علمی و هدایت به امر می فرماید؛ عقل و علم را در جامعه رشد می دهد و با ابزار سیاست و حکومت، عدالت را برپا و به اصلاح جهانی می پردازد. اصل امامت، در آموزه های مکتب شیعه اثنی عشری تحقق بخش آن جامعه برای اعتلای اعتقادی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. هر کدام از مواردی که ذکر شد نیز زیر شاخه هایی دارند؛ که در حد مجال و هدف اصلی رساله، به آن ها پرداخته شده است.